Turyn – rys historyczny

Zapraszam na krótką podróż w czasie – Turyn od założenia osady do 2006 roku.

III w. p.n.e – miejsce jest zamieszkiwane przez plemię celtycko – liguryjskie: Taurini. Prawdopodobni od ich nazwy wywodzi się Torino (włoska nazwa Turynu) – celtycki termin taur (lub thor) oznaczał górę.

28 r. p.n.e – powstaje miasto Julia Augusta Taurinorum założone przez rzymian. Castrum pełniące rolę militarną powstało na planie czworokąta i zostało otoczone murami. Do dzisiejszych czasów zachowała się budowla Porta Palatina z I w. n.e. jako jedna z bram wjazdowych do miasta oraz regularny układ ulic w sercu Turynu.

Porta Palatina, Turyn, Włochy
Porta Palatina z I w.

940 r. – zostaje utworzone margrabstwo – Marca di Torino, które poprzez małżeństwo Adelajdy z Oddone, synem hrabiego Sabaudii Huberte I Białorękim przeszło pod panowanie dynastii Sabaudów (na krótko jednak, ponieważ po śmierci Adelajdy były kontynuowane walki o wpływy).

1561 r. – po przejęciu definitywnej kontroli nad miastem przez dynastię Sabaudów, Emanuele Filiberto decyduje o przeniesieniu stolicy swojego księstwa z Chambéry do Turynu.

Wtedy też rozpoczynają się prace nad unowocześnieniem i upiększaniem miasta oraz wzmocnieniem jego obronności. Na atrakcyjności zyskują rezydencje wiejskie, a w 1578 roku z Chambery zostaje przeniesiony Całun (la Sindone) .

1620 r. – rozbudowa miasta, które w końcu opuszcza dotychczasowe mury wzniesione jeszcze w okresie cesarstwa rzymskiego. Powstają nowe bramy prowadzące do miasta oraz piazza San Carlo, plac pełniący rolę targu zostaje wyposażony w arkady goszczące sklepiki rzemieślników.

Piazza San Carlo, Turyn, Włochy
piazza San Carlo

Druga połowa XVII w. to kontynuacja ekspansji miasta, powstają nowe pałace (Palazzo Carignano, w którym urzędował pierwszy parlament zjednoczonych Włoch), zostaje wzniesiona Capella della Sindone (Kaplica Całunu), w której od 1694 roku do 1997 roku była przechowywana relikwia.

XVIII w. – czas rozkwitu i splendoru. Wtedy zostają ukończone takie perełki architektury jak Palazzo Reale, powstaje kolejny letni pałac Palazzina di Caccia di Stupinigi, zamek w Moncalieri, zostaje ukończona la Reggia di Veneria Reale.

Palazzo Reale, Turyn, Włochy
Palazzo Reale

1798 r. – Turyn zostaje przyłączony do Francji i z krótką przerwą do 1814 roku jest pod rządami Napoleona.

1814 r. – miasto wraca pod panowanie Sabaudów

Połowa XIX w. – nowy władca Vittorio Emanuele II dąży do zwiększenia politycznego znaczenia Turynu, kreując miasto jako centrum polityczne, kulturalne. Wtedy rozpoczyna się proces zjednoczenia Włoch.

1861 do 1865 roku miasto jest stolicą Zjednoczonych Włoch

Borgo Medievale, Turyn, Włochy
kamienica w Borgo Medievale

Koniec XIX w. okres rozwoju: przemysłu. W 1899 roku powstaje FIAT ( skrót od Fabbrica Italiana Automobili Torino) i architektury. W 1889 roku następuje inauguracja la Mole Antonelliana, powstaje Borgo Medievale – czyli wierna rekonstrukcja miasteczka średniowiecznego: z placem, domami, kościołami, od 1884 mieszczą się tu sklepiki rzemieślnicze.

1917 r. – konflikty społeczne, nagły wzrost cen, liczne strajki, okupacje fabryk.

1940 r. – Włochy przystępują do II wojny światowej. Rozpoczynają się pierwsze bombardowania miasta, które trwają przez całą wojnę.

1943 r. obalenie Mussoliniego, Niemcy zajmują centralno-zachodnie Włochy. Okupacja hitlerowska trwa do 1945 roku.

1946 r. – referendum powszechne, w którym mieszkańcy Włoch opowiedzieli się za obaleniem monarchii.

Lata 50-te – początek fali imigracji z biedniejszych, południowych regionów Półwyspu Apenińskiego.

1969 r. – manifestacje robotników i studentów

Lata 70-te – kryzys w przemyśle oraz „lata z ołowiu” (anni di piombo). Nazwa odnosi się do lat naznaczonych przemocą, zabójstwami, atakami terrorystycznymi, które objęły całe Włochy od końca lat 60-tych oraz początku lat 80-tych. Paramilitarne ugrupowania zarówno prawej, jak i lewej stronie polityki włoskiej dokonywały zamachów, morderstw, porwań przeciwników politycznych.

1980 r.Marsz 40.000 (Marcia dei 40 000), czyli manifestacja robotników FIAT’a; kryzys w przemyśle ostro daje się we znaki producentowi samochodów z Turynu. W 1982 r. zostaje zamknięta fabryka w dzielnicy Lingotto (dziś jest w tym miejscu galeria handlowa oraz hotele). Inne firmy również zamykają swe podwoje: Michelin, la Savigliano (SNOS).

Galleria San Federico, Turyn, Włochy
Galleria San Federico w centrum miasta

2002 r. – Turynowi zostaje przydzielona rola organizacji Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2006 r. Rozpoczyna się projekt budowy metra (pierwsza linia została otwarta w 2006 r.), szybkiej kolei Freccia Rossa łączącej stolicę Piemontu z Mediolanem. Władze miasta rozpoczynają również pracę nas promocją Turynu i całego regionu jako atrakcyjnego kierunku turystycznego.

2006 r. – Turyn gospodarzem Zimowych Igrzysk Olimpijskich

Więcej informacji o Turynie:

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.